વીમાના પ્રકાર
ગણી શકાય તેવા કોઇ પણ જોખમનો વીમો લઇ શકાયચોક્કસ પ્રકારના જોખમ કે જેના પર દાવો કરી શકાય તેને જોખમ કહેવાય છે.વીમા પૉલિસીમાં સ્પષ્ટ માહિતી આપવામાં આવશે કે પૉલિસી હેઠળ ક્યા જોખમ સામે રક્ષણ આપવામાં આવ્યું છે અને કોની સામે નહીં.હાલ પ્રચલિત હોય તેવા વીમાના કેટલાક પ્રકારોની એક અપૂર્ણ યાદી નીચે દર્શાવેલી છે.એક જ વીમા નીચે દર્શાવેલી એક અથવા તેથી વધુ શ્રેણીનું જોખમ કવર કરી શકે છે.દાખલા તરીકે, ઓટો વીમો મિલકત જોખમ (કારની ચોરી અથવા નુકસાન સામે રક્ષણ)અને જવાબદારી જોખમ (અકસ્માતના સંદર્ભમાં ઉભા થતા કાનૂની દાવા સામે રક્ષણ) બંને સામે રક્ષણ આપે છે.અમેરિકામાં ઘરમાલિકનો વીમામાં ઘર અને માલિકની વસ્તુઓને નુકસાન સામે રક્ષણ આપતા મિલકત વીમો, માલિક સામેના કેટલાક કાનૂની દાવાઓ સામે રક્ષણ આપતા જવાબદારી વીમો અને માલિકની મિલકતમાં ઇજા પામેલા મહેમાનના તબીબી ખર્ચની નાની રકમનો સમાવેશ થાય છે.
વ્યાપાર વીમો એટલે એવો કોઇ પણ વીમો કે જે વ્યાપારને જોખમ સામે રક્ષણ આપે છે.વેપાર વીમાના કેટલાક કેટલાક પ્રકાર જોઇએઃ (a) વિવિધ પ્રકારના
વ્યાવસાયિક જવાબદારી વીમો કે જે
પ્રોફેશનલ ઇનડેમ્નિટી ઇન્શ્યોરન્સ તરીકે પણ ઓળખાય છે (b) વેપાર માલિક પૉલિસી, જેમાં ઘરમાલિક વીમામાં જે રીતે ઘરમાલિકની તમામ જરૂરિયાત કવર કરવામાં આવે છે તે રીતે વેપાર માલિકની જરૂરિયાત કવર કરવામાં આવે છે.
[૮]
ઓટો વીમો
ઓટો વીમો તમને જો અકસ્માત થાય તો નાણાકીય નુકશાન સામે તમારું રક્ષણ કરે છે.તે તમારી અને વીમા કંપની વચ્ચેનો કરાર છે. તમે પ્રિમીયમ ચુકવવા માટે સંમત થાવ છો અને વીમા કંપની તમારી પૉલિસીમાં નક્કી કરાયેલી શરતએ નુકશાન ચુકવવા સંમત થાય છે. ઓટો વીમો મિલકત, જવાબદારી કે તબીબી ક્ષેત્રને આવરી લે છે.
- મિલકત કવરેજ તમને વાહનને નુકશાન કે તેની ચોરી સામે રક્ષણ આપે છે.
- જવાબદારી કવરેજ તમને અન્યોની મિલકતના નુકશાન કે તેને થયેલી ઈજાને લઈને તમારી કાયદેસરની જવાબદારી અંગેનો ખર્ચ ઉપાડે છે.
- મેડિકલ કવરેજ તમને સારવારનો ખર્ચ, અંતિમક્રિયા કે પછી અન્ય તબીબી ખર્ચ સામે રક્ષણ આપે છે.
ઓટો વીમોમાં છ પ્રકારના કવરેજને આવરી લેવામાં આવે છે. મોટાભાગના દેશોમાં આ કવરેજમાંથી કેટલાક કવરેજ ખરીદવા જરૂરી છે.જો તમે લોનથી કાર ખરીદી રહ્યા છો તો તમને લોન આપનાર પણ વીમા અંગે પુચ્છા કરશે. મોટાભાગની ઓટો પૉલિસી છ મહિનાથી એક વર્ષની હોય છે.
યુનાઈટેડ સ્ટેટસ્માં વીમા કંપનીએ ગ્રાહકને જણાવવું પડે છે કે ક્યારે પૉલિસી રીન્યુ કરાવવાનો સમય થયો છે.
[૯]
ગૃહ વીમો
આપત્તિમાં ઘરને થયેલા નુકશાન માટે ગૃહ વીમો તમને વળતર આપે છે. કેટલાક ભૌગોલિક વિસ્તારોમાં કેટલીક ચોક્કસ પ્રકારની આપત્તિઓ જેમ કે પૂર, ભૂકંપનો વીમામાં સમાવેશ કરતા નથી. આ માટે તમારે વિશેષ કવરેજ માંગવું પડે છે. રખરખાવ-અને તેને લગતી મુશ્કેલીઓએ મકાન માલિકની જવાબદારી છે. પૉલિસીમાં યાદી હોય છે અથવા અલગ પૉલિસી ખરીદવી પડે છે. અને જેઓ પોતાનું ઘર ભાડે આપે છે તેમને માટે પૉલિસી ખરીદવાની ખાસ જરૂરીયાત છે. કેટલાક દેશોમાં વીમા કંપનીઓ ઘરના સભ્યો દ્વારા જેમાં પાળતું જાનવરનો પણ સમાવેશ થાય છે તેમના દ્વારા થતું નુકશાન, ઈજા વગેરે જેવી જવાબદારીઓ અને કાયદેસરના ખર્ચનો સમાવેશ કરતા પેકેજ ઓફર કરે છે.[૧૦]
આરોગ્ય
યુનાઈટેડ કિંગ્ડમમાં નેશનલ હેલ્થ સર્વિસની આરોગ્ય પૉલિસી કે અન્ય લોકોના નાણા દ્વારા ચાલતા આરોગ્ય પોગ્રામ તબીબી સારવારનો ખર્ચ વહન કરે છે. દંત્ય વીમો, જેમ કે વૈદ્યકીય વીમો વ્યકિતઓને ડેન્ટલ કોસ્ટ સામે રક્ષણ આપે છે. ઘણી વખત યુએસમાં, દંત્ય વીમો હેલ્થ વીમોની સાથે નોકરીદાતાના બેનિફિટ પેકેજમાં સમાવેશ કરાય છે.
અક્ષમતા
- અક્ષમતા વીમાપૉલિસી પોલીસી લેનાર વ્યકિતને ઈજા થતા કે બિમારીને કારણે કામ ન કરી શકવાની સ્થિતિમાં નાણાકીય મદદ કરે છે. તેઓ ગીરો મુકેલી મિલકત કે ક્રેડીટ કાર્ડ વડે ગ્રાહકને માસિક મદદ કરે છે.
- ડિસબિલિટિ ઓવરહેડ વીમો બિઝનેશ માલિક જ્યારે કામ કરવા માટે અક્ષમ હોય ત્યારે કરવા પડતા કાયમી ખર્ચને ચુકવવા સામે વળતર આપે છે.
- ટોટલ પર્મનન્ટ ડિસબિલિટિ વીમો તમે જ્યારે કાયમી અક્ષમ થાવ અને તમારા વ્યવસાયમાં કામ કરી શકો નહીં ત્યારે આ વીમો તમને ફાયદો પહોંચાડે છે.
- કામદારોને વળતર આ વીમો કામને લગતી ઈજા થાય તો કર્મચારી ને ચુકવવામાં આવતા ભથ્થાંનો પૂર્ણ ભાગ કે અશતઃ ભાગ ચુકવે છે.
અકસ્માત
અકસ્તામ વીમો દુર્ઘટના સામે રક્ષણ આપે છે તેમાં ચોક્કસ પ્રોપર્ટી સાથે સંકળાયેલા જોખમ સામે જ રક્ષણ મળે એવું જરૂરી નથી.
જીવન
જીવન વીમો મૃતકના પરિવાર અથવા અન્ય અધિકૃત લાભાર્થીને નાણાકીય લાભ પુરો પાડે છે અને તે વીમાધારકના પરિવારને ખર્ચ પણ પુરી પાડી શકે છે. જેમાંદફનવિધિ, અગ્નિદાહ અને અન્ય અંતિમક્રિયાને લગતા અન્ય ખર્ચનો સમાવેશ થાય છે.જીવન વીમા પૉલિસીમાં રકમ લાભર્થીને ચુકવવાનો પણ ઘણીવાર વિકલ્પ હોય છે. જેમાં ઉચ્ચક રોકડ રકમ અથવા વાર્ષિક ચૂકવણીનો સમાવેશ થાય છે.
વાર્ષિકી નિયમિત ચુકવણી પુરી પાડે છે અને તેનું સામાન્ય રીતે વીમા તરીકે વર્ગિકૃત કરાય છે કારણકે તે વીમા કંપની દ્વારા અપાય છે. અને તેનું વીમા તરીકે નિયમન થાય છે અને તેમાં જીવન વીમામાં જે પ્રકારની કુશળતા જોઇએ છે તે પ્રકારની કુશળતાની જરૂર પડે છે.વાર્ષિકી અને
પેન્શન જે જીવન માટે લાભ ચૂકવે છે તેને તે શક્યતા સામે વીમો કહેવાય છે કે જેમાં
નિવૃત્ત થનાર વ્યક્તિ જીવી જાય છે તેના નાણાકીય સંસાધન કરતા પણ વધુ.તે દ્રષ્ટિએ તેઓ જીવનવીમાના પુરક છે અને વીમાકરણની દ્રષ્ટિએ પ્રતિબિંબ છે જીવનવીમાનું.
ચોક્કસ જીવન વીમા કરાર રોકડ મૂલ્ય સંચયિત કરે છે જે પોલિસી સરન્ડર કરવાથી અથવા પૉલિસી સામે ઋણ મેળવવા માટે વીમાધારક દ્વારા લઇ શકાય છે.વાર્ષિકી જેવી કેટલીક પૉલિસી અને
એન્ડોમેન્ટ પૉલિસી સમૃદ્ધિ સંચયિત કરવાના અથવા જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે
મુક્ત કરવા માટેના નાણા સાધનો છે.
અમેરિકા અને બ્રિટન જેવા કેટલાક દેશમાં
કર કાયદામાં જોગવાઇ છે કે ચોક્કસ પરિસ્થિતમાં આ રોકડ મૂલ્ય પરનું વ્યાજ કરપાત્ર નથી.આને પગલે જીવન વીમાનો બચત માટેની કર કાર્યક્ષમ પદ્ધતિ તેમજ વહેલા મૃત્યુના કિસ્સામાં રક્ષણ તરીકે ઉપયોગ વધ્યો છે.
અમેરિકામાં જીવન વીમા પૉલિસી અને વાર્ષિકી પર થતી વ્યાજની આવક પરનો કર સામાન્ય રીતે મોકૂફ રખાય છે.જો કે કેટલાક કિસ્સામાં કર મોકૂફીમાંથી મેળવેલો લાભ નીચા વળતરથી સરભર થઇ જાય છે.તેનો વીમા કંપની, પૉલિસીનો પ્રકાર અને અન્ય પરિબળો (મૃત્યુદર, બજાર વળતર, વગેરે.)પર આધાર રહે છે.વધુમાં અન્ય આવકવેરા બચત સાધનો (દાખલા તરીકે, આઇઆરએ, ૪૦૧ (કે) પ્લાન, રોથ આઇઆરએ) મૂલ્ય સંચય માટે સારા વૈકલ્પિક સાધનો પુરવાર થઇ શકે છે.લો-કોસ્ચ ટર્મ જીવન વીમો અને ઉંચુ વળતર આપતું કર કાર્યક્ષમ નિવૃત્તિ એકાઉન્ટનું મિશ્રણ સારું રોકાણ વળતર આપી શકે છે.